الزام به انحصار وراثت در مواردی کاربرد دارد که شخصی از متوفی طلبکار باشد و وراث نسبت به پرداخت طلب از ارث متوفی اقدام نکنند. همانطور که می دانید پس از فوت متوفی کلیه اموال و دارایی‌های وی به ورثه تعلق می‌گیرد. اما علاوه بر دریافت ماترک، وراث در قبال دیون و بدهی‌های متوفی نیز مسئول هستند. تقسیم ماترک متوفی بدون گواهی حصر وراثت امکان پذیر نیست. حال ممکن است یکی از ورثه برای گرفتن گواهی همکاری نکند. علاوه بر ورثه، وصی و طلبکار و به طور کلی هر شخص ذینفعی می‌تواند برای ماترک متوفی درخواست الزام به حصر وراثت نماید.
مالیات بر ارث پول نقد چقدر است ؟
وصی کسی است که متوفی به موجب وصیت‌نامه انجام اموری را به وی محول کرده است. در این صورت وصی برای اجرای وصیت متوفی می‌بایست به ماترک متوفی دسترسی داشته باشد و این امر بدون حصر وراثت امکان پذیر نیست. همچنین اگر وراث نسبت به تقسیم ارث و پرداخت دیون متوفی اقدام نکنند، شخص طلبکار می‌تواند با الزام به انحصار وراثت طلب خود را از ماترک متوفی مطالبه نماید.
مدارک لازم برای الزام به انحصار وراثت
- اصل و کپی مدارک شناسایی متقاضی (وصی یا طلبکار) از قبیل کارت ملی و شناسنامه
- استشهادیه محضری
- اصل وصیت‌نامه (برای وصی)
- اسناد و مدارک ثابت کننده طلب از قبیل چک، سفته، قرارداد، قولنامه و … (برای طلبکار)
- درخواست استعلام شناسنامه وراث از ثبت احوال
فرم دادخواست الزام به حصر وراثت
در قانون چیزی به نام فرم دادخواست الزام به انحصار وراثت وجود ندارد. این عبارت به غلط مصطلح شده و منظور از آن دریافت گواهی حصر وراثت به درخواست وصی یا طلبکار می‌باشد. برای این منظور شخص متقاضی می‌بایست دادخواست خود را به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی ارائه نماید.
مراحل گام به گام الزام به انحصار وراثت
در گام اول شخص متقاضی می‌بایست نسبت به دریافت استشهادیه محضری اقدام کند. استشهادیه محضری فرمی است که در آن 3 نفر شاهد، نام و تعداد ورثه را در دفتر اسناد رسمی تأیید نموده و امضا می‌کنند. برای این منظور متقاضی می‌بایست فرم استشهادیه محضری را با امضای 3 شاهد تکمیل نموده و سردفتر آن را گواهی نماید. گام دوم مراجعه به دفاتر خدمات قضایی می‌باشد. متقاضی در دفتر الکترونیک خدمات قضایی با ارائه مدارک لازم، فرم دادخواست صدور گواهی حصر وراثت را تکمیل می‌کند. با انجام این مراحل، صدور گواهی به شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شود.
به طور روتین یکی از مدارک لازم برای حصر وراثت شناسنامه و کارت ملی وراث است. اما با توجه به این که ورثه همکاری نمی‌کنند، شخص متقاضی می‌بایست از شورای حل اختلاف بخواهد که خود شورا هویت وراث را از سازمان ثبت احوال استعلام بگیرد. پس از بررسی استعلام، شورای حل اختلاف آگهی حصر وراثت متوفی را در روزنامه منتشر می‌کند. این آگهی به این دلیل انجام می‌شود که اگر شخص ذینفع دیگری وجود دارد مراجعه نموده و ادعای خود را ثبت نماید. شورای حل اختلاف به مدت یک ماه از انتشار آگهی فرصت می‌دهد. در نهایت چنانچه نقص یا مشکلی در پرونده وجود نداشته باشد، گواهی صادر می‌شود.
الزام به تنظیم سند رسمی به طرفیت وراث
چنانچه طلب شخص متقاضی وجه نقد باشد، می‌تواند به موجب گواهی حصر وراثت آن را مطالبه کند. اما در شرایطی که شخص از متوفی ملکی را خریداری کرده باشد شرایط متفاوت است. در این صورت شخص خریدار پس از دریافت گواهی حصر وراثت، می‌بایست دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی به طرفیت وراثت متوفی را به دادگاه ارائه نماید. دادگاه صلاحیت دار در این خصوص دادگاهی است که ملک خریداری شده در حوزه قضایی آن قرار دارد. پس از بررسی دادخواست در جلسه رسیدگی، رأی الزام به تنظیم سند رسمی توسط دادگاه صادر می‌شود.
نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی علیه ورثه
نمونه دادخواست علیه ورثه متوفی به شرح زیر می‌باشد:
خواهان: خانم/اقا ………….. فرزند:……….. آدرس:…………………………………………………..
خوانده: خانم/اقا ………….. فرزند:……….. آدرس:…………………………………………………..
خواسته و بهای: ………………………….
دلایل و منضمات:
شرح خواسته:
ریاست محترم مجتمع قضایی شهر……
با سلام، احترامااینجانب خواهان مراتب ذیل را به عرض می‌رسانیم:
شش دانگ یک قطعه زمین و اعیانی را در تاریخ …………….. به مبلغ ……………… ریال و به مساحت ………… متر مربع واقع در…………………………………………………………………………………………………….. به شماره پلاک ثبتی ………………… فرعی از پلاک ثبتی به شماره …………. اصلی قطعه ………………. حوزه ثبتی ……………….، را از ………………………. که مالک قانونی ملک بوده خریداری نمودم. مطابق با قرارداد تنظیم شده فی مابین خوانده متعهد شدند که در تاریخ …………………….. با حضور در دفترخانه شماره …….. نسبت به تنظیم سند به نام اینجانب اقدام نمایند.
که مع الاصف فروشنده فوت نموده و وراث قانونی مرحوم به موجب حکم انحصار وراثت به شماره دادنامه ………………… مورخه ………………….. صادره از شعبه … شورای حل اختلاف عبارتند از خواندگان اول الی پنجم می‌باشد.
فلذا با تقدیم این دادخواست رسیدگی و صدور حکم به الزام به تنظیم سند رسمی و تهیه مقدامت آن شرح خواسته را به استناد مواد ۱۰، ۲۱۹، ۲۲۰، ۲۲۳ قانون مدنی و بند ۳ ماده ۳۶۲ و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی مورد استدعاست.
برخی سوالات شما
اصل و کپی مدارک شناسایی متقاضی (وصی یا طلبکار) از قبیل کارت ملی و شناسنامه
استشهادیه محضری
اصل وصیت‌نامه (برای وصی)
اسناد و مدارک ثابت کننده طلب از قبیل چک، سفته، قرارداد، قولنامه و … (برای طلبکار)
درخواست استعلام شناسنامه وراث از ثبت احوال
در گام اول شخص متقاضی می‌بایست نسبت به دریافت استشهادیه محضری اقدام کند. استشهادیه محضری فرمی است که در آن 3 نفر شاهد، نام و تعداد ورثه را در دفتر اسناد رسمی تأیید نموده و امضا می‌کنند. برای این منظور متقاضی می‌بایست فرم استشهادیه محضری را با امضای 3 شاهد تکمیل نموده و سردفتر آن را گواهی نماید. گام دوم مراجعه به دفاتر خدمات قضایی می‌باشد. متقاضی در دفتر الکترونیک خدمات قضایی با ارائه مدارک لازم، فرم دادخواست صدور گواهی حصر وراثت را تکمیل می‌کند. با انجام این مراحل، صدور گواهی به شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شود.
به طور روتین یکی از مدارک لازم برای حصر وراثت شناسنامه و کارت ملی وراث است. اما با توجه به این که ورثه همکاری نمی‌کنند، شخص متقاضی می‌بایست از شورای حل اختلاف بخواهد که خود شورا هویت وراث را از سازمان ثبت احوال استعلام بگیرد. پس از بررسی استعلام، شورای حل اختلاف آگهی حصر وراثت متوفی را در روزنامه منتشر می‌کند. این آگهی به این دلیل انجام می‌شود که اگر شخص ذینفع دیگری وجود دارد مراجعه نموده و ادعای خود را ثبت نماید. شورای حل اختلاف به مدت یک ماه از انتشار آگهی فرصت می‌دهد. در نهایت چنانچه نقص یا مشکلی در پرونده وجود نداشته باشد، گواهی صادر می‌شود.
در قانون چیزی به نام فرم دادخواست الزام به انحصار وراثت وجود ندارد. این عبارت به غلط مصطلح شده و منظور از آن دریافت گواهی حصر وراثت به درخواست وصی یا طلبکار می‌باشد.
شخص متقاضی می‌بایست دادخواست خود را به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی ارائه نماید.
الزام به حصر وراثت در مواردی کاربرد دارد که شخصی از متوفی طلبکار باشد و وراث نسبت به پرداخت طلب از ارث متوفی اقدام نکنند. همانطور که می دانید پس از فوت متوفی کلیه اموال و دارایی‌های وی به ورثه تعلق می‌گیرد. اما علاوه بر دریافت ماترک، وراث در قبال دیون و بدهی‌های متوفی نیز مسئول هستند. تقسیم ماترک متوفی بدون گواهی حصر وراثت امکان پذیر نیست. حال ممکن است یکی از ورثه برای گرفتن گواهی همکاری نکند. علاوه بر ورثه، وصی و طلبکار و به طور کلی هر شخص ذینفعی می‌تواند برای ماترک متوفی درخواست الزام به حصر وراثت نماید.
چنانچه طلب شخص متقاضی وجه نقد باشد، می‌تواند به موجب گواهی حصر وراثت آن را مطالبه کند. اما در شرایطی که شخص از متوفی ملکی را خریداری کرده باشد شرایط متفاوت است. در این صورت شخص خریدار پس از دریافت گواهی حصر وراثت، می‌بایست دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی به طرفیت وراثت متوفی را به دادگاه ارائه نماید. پس از بررسی دادخواست در جلسه رسیدگی، رأی الزام به تنظیم سند رسمی توسط دادگاه صادر می‌شود.
دادگاه صلاحیت دار در این خصوص دادگاهی است که ملک خریداری شده در حوزه قضایی آن قرار دارد.
