انحصار وراثت برای بیمه تأمین اجتماعی یکی از اقداماتی است که برای برقراری حقوق مستمری بازماندگان لازم است. بعد از فوت متوفی علاوه بر تقسیم اموال و داراییهای وی لازم است تکلیف حقوق بازنشستگی وی نیز مشخص شود. برای تعیین این که ورثه متوفی چه کسانی هستند و کدام یک از آنان مشمول دریافت مستمری میشوند، وراث باید گواهی انحصار وراثت حقوق بازنشستگی دریافت کنند.
مدارک لازم برای انحصار وراثت بیمه تأمین اجتماعی
برای ارائه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت تأمین اجتماعی وراث میبایست مدارک زیر را تهیه نمایند:
- گواهی فوت مرحوم
- استشهادیه محضری
- شناسنامه شخص فوت شده
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه ورثه
- وصیتنامه متوفی (در صورت وجود)
مراحل حصر وراثت بیمه تأمین اجتماعی
همانطور که ملاحظه نمودید یکی از مدارک لازم، استشهادیه محضری میباشد. وراث برای تهیه استشهادیه محضری، باید فرم مخصوص استشهادیه را در یکی از دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. لازم به ذکر است که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز میباشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، اقدام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی میباشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی وراث باید دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت ارائه نمایند.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام میکند. شورای حل اختلاف برای این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر میکند. یک ماه فرصت میدهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد، مراتب را اعلام کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود بیمه تأمین اجتماعی توسط شورای حل اختلاف صادر میشود.
هزینه انحصار وراثت بیمه تأمین اجتماعی
کل هزینهای که وراث باید بپردازند در دفتر الکترونیک خدمات قضایی پرداخت میشود. این مبلغ در سال 1399 تقریباً 200 هزار تومان است که تحت عنوان هزینههای دادرسی دریافت میگردد. انتشار آگهی در روزنامه توسط شورای حل اختلاف انجام میشود و برای ورثه هزینهای نخواهد داشت.
مهلت ارائه گواهی حصر وراثت به سازمان تأمین اجتماعی
دریافت گواهی حصر وراثت امری زمان بر است. طی نمودن مراحل فوق معمولاً 3 ماه زمان میبرد. سازمان تأمین اجتماعی در راستای مساعدت با بازماندگان، در ابتدا بدون گواهی حصر وراثت هم تا چند ماه مستمری متوفی را موقتاً به وراث پرداخت میکند. این اقدام به این دلیل انجام میشود که در مدت طی نمودن مراحل اداری، بازماندگان متوفی دچار مشکلات معیشتی نشوند. اما نهایتاً ورثه موظفند تا حداکثر 9 ماه پس از تاریخ فوت، گواهی انحصار ورثه را به سازمان تأمین اجتماعی تحویل دهند.
مدارک لازم برای برقراری حقوق مستمری بازماندگان
با ارائه مدارک زیر به سازمان تأمین اجتماعی، مستمری بازماندگان برقرار میگردد:
- فرم درخواست ورثه مبنی بر تقاضای برقراری مستمری
- گواهی فوت صادر شده توسط سازمان ثبت احوال
- اصل و کپی مدارک شناسایی متوفی (از قبیل شناسنامه و کارت ملی متوفی)
- اصل و کپی مدارک شناسایی ورثه (از قبیل تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی وراث)
- اصل و کپی سند رسمی عقد دائم همسر متوفی
- گواهی اشتغال به تحصیل برای فرزندان پسر بالای 18 سال
- اصل و کپی گواهی انحصار وراثت
با توجه به شرایط پرونده ممکن است مدارک زیر نیز در صورت لزوم مطالبه شود:
- تأییدیه کمیسیون پزشکی برای از کار افتادگی فرزندان، پدر، مادر و یا شوهر متوفی
- · تأیید حادثه توسط اداره یا سازمان مربوطه (اگر فوت متوفی بر اثر حادثه در محل کار باشد)
- مدارک مثبته برای کفالت پدر و مادر
- قیمنامه یا گواهی رشد
بخشنامه بازماندگان تأمین اجتماعی
در تاریخ 01/08/1395 بخشنامه شماره 7827/95/1000 توسط سازمان تأمین اجتماعی تصویب شد. این بخشنامه با هدف تلخیص و تجمیع بخشنامهها، دستورالعملها و دستورهای اداری حوزه بازماندگان منتشر شد. در این بخشنامه که به بخشنامه بازماندگان تأمین اجتماعی شهرت دارد، تمامی قوانین و تبصرههای مربوط به مستمری بازماندگان بیان شده است. در ادامه میتوانید فایل pdf بخشنامه مذکور را دانلود نمایید.
در صورت خودکشی بیمه تأمین اجتماعی
بر اساس قوانین تأمین اجتماعی، علت فوت تاثیری بر پرداختمستمری بازماندگان نخواهد داشت. برای برقراری مستمری، بازماندگان متوفی میبایست شرایطی داشته باشند که در ادامه بیان میشود. اما علت فوت تاثیری بر این موضوع ندارد. در واقع حتی در صورت خودکشی متوفی باز هم حقوق مستمری میتواند به بازماندگان وی پرداخت شود.
شرایط پرداخت مستمری به بازماندگان متوفی
- در صورت فوت بیمه شده بازنشسته (بند یک ماده ۸۰ قانون)
- در صورت فوت بیمه شده از کارافتاده کلی مستمری بگیر (بند ۲ ماده ۸۰ قانون)
- در صورت فوت بیمه شدهای که در ده سال آخر زندگی خود حداقل حق بیمه یک سال کار، به شرطی که در آخرین سال زندگی حق بیمه ۹۰ روز کار را پرداخت کرده باشد. (اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون)
- اگر شخص بیمه شده حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه را قبل از فوت پرداخت کرده باشد. (تبصره ۲ اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون)
- در صورتی که بیمه شده متوفی دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین یک تا بیست سال باشد. (تبصره ۳ اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون و قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کردهاند.)
- در مواردی که بیمه شده در اثر حادثه ناشی ازکار یا بیماریهای حرفهای فوت نماید. (بند ۴ ماده ۸۰ قانون)
قوانین فوت بیمه تأمین اجتماعی
قوانین جدید مستمری بگیران تأمین اجتماعی بیان میکند که علاوه بر حقوق مستمری مبلغ 3 میلیون تومان بیمه انحصار وراثت به بازماندگان پرداخت میگردد. این مبلغ بابت بیمه عمر تأمین اجتماعی به وراث تعلق میگیرد. همچنین هزینههای کفن و دفن متوفی توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت میگردد.
در چه صورت حقوق مستمری بگیران قطع میشود
اگر همسر متوفی بعد از فوت وی مجدداً ازدواج نماید مستمری وی قطع خواهد شد. البته توجه داشته باشید که منظور از ازدواج، عقد دائم میباشد. اما اگر بعد از مدتی همسر دوم وی نیز فوت کند، دوباره مشمول دریافت مستمری خواهد شد.
همچنین فرزندان پسر تا سن 18 سالگی مشمول دریافت حقوق مستمری میباشند و پس از آن حقوق آنان قطع میشود. البته چنانچه فرزندان پسر به تحصیل اشتغال داشته باشند مستمری تا سن 25 سالگی قابل پرداخت میباشد. ضمناً چنانچه فرزندان پسر بنا به معلولیت یا بیماری به تشخیص کمیسیون پزشکی قادر به کار کردن نباشند، حقوق آنان قطع نخواهد شد.
در خصوص فرزندان دختر تا زمانی که ازدواج نکرده باشند و شغل نداشته باشند، مشمول دریافت مستمری میباشند. اگر فرزند دختر ازدواج کند یا جایی استخدام شود حقوق مستمری او قطع خواهد شد.
اصلاح ماده 83 قانون تأمین اجتماعی
در اصلاحیه ماده 83 قانون تأمین اجتماعی، سهم هر یک از بازماندگان از مستمری استحقاقی متوفی بیان شده است. شرح این ماده در ادامه به اختصار بیان میشود:
| بازماندگان متوفی | همسر (همسران) | پسر | دختر | پدر | مادر |
| سهم از مستمری استحقاقی | 50% | 25% | 25% | 20% | 20% |
FAQ
مدارک لازم برای انحصار وراثت بیمه تأمین اجتماعی کدامند؟
برای ارائه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت تأمین اجتماعی وراث میبایست مدارک زیر را تهیه نمایند:
- گواهی فوت مرحوم
- استشهادیه محضری
- شناسنامه شخص فوت شده
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه ورثه
- وصیتنامه متوفی (در صورت وجود)
مراحل انحصار وراثت بیمه تأمین اجتماعی چگونه است؟
همانطور که ملاحظه نمودید یکی از مدارک لازم، استشهادیه محضری میباشد. وراث برای تهیه استشهادیه محضری، باید فرم مخصوص استشهادیه را در یکی از دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. لازم به ذکر است که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز میباشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، اقدام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی میباشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی وراث باید دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت ارائه نمایند.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام میکند. شورای حل اختلاف برای این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر میکند. یک ماه فرصت میدهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد، مراتب را اعلام کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود بیمه تأمین اجتماعی توسط شورای حل اختلاف صادر میشود.
هزینه حصر وراثت بیمه تأمین اجتماعی چقدر است؟
کل هزینهای که وراث باید بپردازند در دفتر الکترونیک خدمات قضایی پرداخت میشود. این مبلغ در سال 1399 تقریباً 200 هزار تومان است که تحت عنوان هزینههای دادرسی دریافت میگردد. انتشار آگهی در روزنامه توسط شورای حل اختلاف انجام میشود و برای ورثه هزینهای نخواهد داشت.
مهلت ارائه گواهی حصر وراثت به سازمان تأمین اجتماعی چقدر است؟
دریافت گواهی حصر وراثت امری زمان بر است. طی نمودن مراحل فوق معمولاً 3 ماه زمان میبرد. سازمان تأمین اجتماعی در راستای مساعدت با بازماندگان، در ابتدا بدون گواهی حصر وراثت هم تا چند ماه مستمری متوفی را موقتاً به وراث پرداخت میکند. این اقدام به این دلیل انجام میشود که در مدت طی نمودن مراحل اداری، بازماندگان متوفی دچار مشکلات معیشتی نشوند. اما نهایتاً ورثه موظفند تا حداکثر 9 ماه پس از تاریخ فوت، گواهی انحصار ورثه را به سازمان تأمین اجتماعی تحویل دهند.
مدارک لازم برای برقراری حقوق مستمری بازماندگان کدامند؟
با ارائه مدارک زیر به سازمان تأمین اجتماعی، مستمری بازماندگان برقرار میگردد:
- فرم درخواست ورثه مبنی بر تقاضای برقراری مستمری
- گواهی فوت صادر شده توسط سازمان ثبت احوال
- اصل و کپی مدارک شناسایی متوفی (از قبیل شناسنامه و کارت ملی متوفی)
- اصل و کپی مدارک شناسایی ورثه (از قبیل تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی وراث)
- اصل و کپی سند رسمی عقد دائم همسر متوفی
- گواهی اشتغال به تحصیل برای فرزندان پسر بالای 18 سال
- اصل و کپی گواهی انحصار وراثت
با توجه به شرایط پرونده ممکن است مدارک زیر نیز در صورت لزوم مطالبه شود:
- تأییدیه کمیسیون پزشکی برای از کار افتادگی فرزندان، پدر، مادر و یا شوهر متوفی
- · تأیید حادثه توسط اداره یا سازمان مربوطه (اگر فوت متوفی بر اثر حادثه در محل کار باشد)
- مدارک مثبته برای کفالت پدر و مادر
- قیمنامه یا گواهی رشد
بخشنامه بازماندگان تأمین اجتماعی چیست؟
در تاریخ 01/08/1395 بخشنامه شماره 7827/95/1000 توسط سازمان تأمین اجتماعی تصویب شد. این بخشنامه با هدف تلخیص و تجمیع بخشنامهها، دستورالعملها و دستورهای اداری حوزه بازماندگان منتشر شد. در این بخشنامه که به بخشنامه بازماندگان تأمین اجتماعی شهرت دارد، تمامی قوانین و تبصرههای مربوط به مستمری بازماندگان بیان شده است. میتوانید فایل pdf بخشنامه مذکور را از انتهای این مطلب دانلود نمایید.
آیا در صورت خودکشی بیمه تأمین اجتماعی مستمری بازماندگان را پرداخت میکند؟
بر اساس قوانین تأمین اجتماعی، علت فوت تاثیری بر پرداختمستمری بازماندگان نخواهد داشت. برای برقراری مستمری، بازماندگان متوفی میبایست شرایطی داشته باشند که در ادامه مقاله بیان میشود. اما علت فوت تاثیری بر این موضوع ندارد. در واقع حتی در صورت خودکشی متوفی باز هم حقوق مستمری میتواند به بازماندگان وی پرداخت شود.
در چه شرایطی به بازماندگان مستمری پرداخت میشود؟
- در صورت فوت بیمه شده بازنشسته (بند یک ماده ۸۰ قانون)
- در صورت فوت بیمه شده از کارافتاده کلی مستمری بگیر (بند ۲ ماده ۸۰ قانون)
- در صورت فوت بیمه شدهای که در ده سال آخر زندگی خود حداقل حق بیمه یک سال کار، به شرطی که در آخرین سال زندگی حق بیمه ۹۰ روز کار را پرداخت کرده باشد. (اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون)
- اگر شخص بیمه شده حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه را قبل از فوت پرداخت کرده باشد. (تبصره ۲ اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون)
- در صورتی که بیمه شده متوفی دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین یک تا بیست سال باشد. (تبصره ۳ اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون و قانون تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کردهاند.)
- در مواردی که بیمه شده در اثر حادثه ناشی ازکار یا بیماریهای حرفهای فوت نماید. (بند ۴ ماده ۸۰ قانون)
قوانین جدید مستمری بگیران تأمین اجتماعی چیست؟
قوانین جدید مستمری بگیران تأمین اجتماعی بیان میکند که علاوه بر حقوق مستمری مبلغ 3 میلیون تومان بیمه انحصار وراثت به بازماندگان پرداخت میگردد. این مبلغ بابت بیمه عمر تأمین اجتماعی به وراث تعلق میگیرد. همچنین هزینههای کفن و دفن متوفی توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت میگردد.
در چه صورت حقوق مستمری بگیران قطع میشود؟
اگر همسر متوفی بعد از فوت وی مجدداً ازدواج نماید مستمری وی قطع خواهد شد. البته توجه داشته باشید که منظور از ازدواج، عقد دائم میباشد. اما اگر بعد از مدتی همسر دوم وی نیز فوت کند، دوباره مشمول دریافت مستمری خواهد شد.
همچنین فرزندان پسر تا سن 18 سالگی مشمول دریافت حقوق مستمری میباشند و پس از آن حقوق آنان قطع میشود. البته چنانچه فرزندان پسر به تحصیل اشتغال داشته باشند مستمری تا سن 25 سالگی قابل پرداخت میباشد. ضمناً چنانچه فرزندان پسر بنا به معلولیت یا بیماری به تشخیص کمیسیون پزشکی قادر به کار کردن نباشند، حقوق آنان قطع نخواهد شد.
در خصوص فرزندان دختر تا زمانی که ازدواج نکرده باشند و شغل نداشته باشند، مشمول دریافت مستمری میباشند. اگر فرزند دختر ازدواج کند یا جایی استخدام شود حقوق مستمری او قطع خواهد شد.
اصلاح ماده 83 قانون تأمین اجتماعی چیست؟
در اصلاحیه ماده 83 قانون تأمین اجتماعی، سهم هر یک از بازماندگان از مستمری استحقاقی متوفی بیان شده است. بر اساس این ماده سهم همسر (همسران) 50%، فرزند 25% و پدر و مادر متوفی هر یک 20% میباشد.
سلام خدمت کارشناس بیمه محترم. اینجانب با ۳۱ سال سابقه بازنشسته شده ام. ولی یک فکری اعصاب مرا خرد کرده و چون ادم کمالگرایی هستم میخواهم که ۳۵ سال سابقه را بدست بیاورم و طبق قانون بیمه حداکثر سابقه ۳۵ روز حقوق در ماه است و شخصیکه بیمه خویش فرما میدهد تقریبا ماهی ۱ میلیون تومان میدهد ولی من برای اینکه حداکثر سابقه بیمه یعنی ۳۵روز حقوق را بدست بیاورم حاضرم ۱۲ برابر کسی که بیمه در ماه میپردازد بدهم انهم بصورت نقدی تا ۳۵ روز حقوق در ماه را بدست بیاورم یعنی ماهی ۱۲ میلیون تومان و در سال میشود ۱۴۴ میلیون تومان و چون ۳۱ سال سابقه دارم برای رسیدن به سابقه ۳۵ سال ۱۴۴ میلیون تومان ضربدر ۴ شود مساوی ۵۷۶ میلیون تومان میشود و حاضرم از زمان پرداخت این مبلغ ۴ سال هم انتظار بکشم و بعد از ۴ سال سابقه ام ۳۵ سال شود و برای هر شخص بازنشسته این امکان بوجود بیاید که حداکثر ۵ سال سابقه را بعد از بازنشستگی به مبلغی که عرض کردم بصورت نقدی یا ماهیانه و بعد از طی شدن مدت خریداری شده و برای فقط یک مرتبه برای هر فرد بازنشسته بصورت اختیاری فراهم شود چون خیلی از بازنشسته ها مثل اینجانب میباشند و شخصیت کمالگرا دارند همچنین وقتی شخص بازنشسته میشود دیگر واقعا امکان کار مجدد که بتواند بیمه رد کند وجود ندارد چون اگر شخص بخواهد در جایی کار کند توانایی و روحیه قبل را ندارد ایا شما میتوانید این پیشنهاد را به تامین اجتماعی بدهید
سوال اینجاست اگر بیمه شده چندین سال بیمه بازنشستگیشو واریز کرد و زمانی که فوت کرد همسرو پدرو مادرش فوت کرده باشن و فرندانش حالا یا از سن قانونی گذر کرده یا ازدواج کرده باشد تکلیف این همه سال واریزیش چی میشه براحتی بیمه بالا میکشه و کسی هم نیست در این مورد بازخواست کنه