اگر تک فرزند متوفی تنها وارث وی باشد کل ماترک را به ارث خواهد برد. اما برای دریافت سهم‌الارث ابتدا لازم است مراحل اداری بعد از فوت طی شود. اولین اقدامی که تک فرزند متوفی می‌بایست انجام دهد دریافت گواهی حصر وراثت می‌باشد. این گواهی ثابت می‌کند که متوفی تنها یک فرزند داشته و ورثه دیگری ندارد. البته در صورتی که همسر، پدر و مادر متوفی در قید حیات باشند از ماترک متوفی ارث می‌برند. مراجعه به ادارات دولتی و انجام امور اداری بدون داشتن گواهی حصر وراثت ممکن نیست. بنابراین حتی اگر شخصی تک فرزند متوفی باشد باز هم باید برای دریافت گواهی اقدام کند.
مدارک لازم بری انحصار وراثت تک فرزند
تک فرزند متوفی برای ارائه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت باید مدارک زیر را به همراه داشته باشد:
- گواهی فوت متوفی
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه تک فرزند
- وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
مراحل انحصار وراثت تک فرزند
قبل از هر چیز ابتدا فرزند متوفی باید مدارک لازم را تهیه نماید. برای تهیه استشهادیه محضری، فرزند باید فرم مخصوص استشهادیه را در دفاتر اسناد رسمی تکمیل نماید. توجه کنید که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، گام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی فرزند می‌بایست دادخواست صدور گواهی حصر وراثت ارائه نماید.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف به منظور این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز فرزند متوفی وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد مراجعه کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.
هزینه انحصار وراثت تک فرزند
هزینه‌ای که فرزند متوفی برای اخذ گواهی حصر وراثت در سال 99 باید بپردازد مبلغ 200 هزار تومان است. انتشار آگهی در روزنامه برای دریافت گواهی نامحدود به صورت رایگان انجام می‌شود و هزینه‌ای برای ورثه نخواهد داشت.
انواع گواهی حصر وراثت تک فرزند
گواهی حصر ورثه به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. چنانچه کل ارزش ماترک متوفی کمتر از 3 میلیون تومان باشد، اخذ گواهی حصر وراثت محدود کفایت می‌کند. اما اگر متوفی اموال منقول و غیر منقول از خود به ارث گذاشته باشد، حتماً باید گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ شود. هزینه دریافت این 2 گواهی یکسان است. تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست. برای گواهی نامحدود، دادگاه در روزنامه آگهی منتشر می‌کند تا چنانچه شخصی اعتراض دارد مراجعه نموده و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما چنانچه تا 1 ماه از زمان انتشار آگهی کسی اعتراض نکند، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی حصر وراثت محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نمی‌باشد.
مالیات بر ارث تک فرزند
نحوه محاسبه مالیات بر ارث به تعداد فرزندان بستگی ندارد. در موارد بسیاری از ما در مورد نحوه محاسبه مالیات بر ارث تک فرزند سؤال می‌شود. میزان مالیات متعلق به تک فرزند، به سال فوت، و نوع و ارزش اموال و دارایی‌ها وابسته است. اگر تاریخ فوت متوفی بعد از سال 1395 باشد وراث مشمول قانون جدید می‌شوند. در این صورت نرخ مالیات بر ارث با توجه به نوع اموال متوفی تعیین می‌شود. جدول مالیات بر ارث سال 99 به شرح زیر است:
| نوع ماترک | وراث طبقه اول | وراث طبقه دوم | وراث طبقه سوم |
| سپرده بانکی | 3% | 6% | 12% |
| سپرده مؤسسات مالی و اعتباری | 10% | 20% | 40% |
| املاک مسکونی | 7.5% | 15% | 30% |
| مغازه و سرقفلی تجاری | 3% | 6% | 12% |
| اجناس موجود در مغازه | 10% | 20% | 40% |
| املاک اداری | 3% | 6% | 12% |
| اتومبیل | 2% | 4% | 8% |
| سهام بورسی | 0.75% | 1.5% | 3% |
| سهام غیر بورسی | 6% | 12% | 24% |
| باغ، زمین کشاورزی، اراضی بایر و … | 7.5% | 15% | 30% |
| اوراق مشارکت | 3% | 6% | 12% |
| حق امتیاز | 10% | 20% | 40% |
| صندوق امانات | 10% | 20% | 40% |
| سایر اموال و دارایی‌ها | 10% | 20% | 40% |
تقسیم مساوی ارث
آیا سهم‌الارث دختر و پسر مساوی شده است؟ شایعه ارث مساوی دختر و پسر مدتی است که در فضای مجازی دیده می‌شود. سهم‌الارث دختر و پسر در سال 98 و 99 کماکان مثل سابق و بر اساس قانون اسلام تعیین می‌گردد. بر اساس قانون سهم‌الارث پسر 2 برابر دختر می‌باشد. به وراث محترم توصیه می‌کنیم به شایعات بی اساس توجه نکنند و قانون را از مراجعی صلاح پیگیری نمایند.
مثال برای تقسیم ارث
تقسیم ارث پدر در ایران به این صورت انجام می‌شود که ابتدا سهم‌الارث وراث سببی مشخص می‌شود. بنابراین اولویت با تعیین سهم همسر متوفی می‌باشد. متوفای مرد چنانچه فرزندی نداشته باشد سهم همسرش یک چهارم اموال می‌باشد. اما اگر مرد فرزند یا فرزندانی داشته باشد سهم زن یک هشتم خواهد شد. برای متوفای زن سهم‌الارث شوهر در صورت نبود فرزند یک دوم، و در صورتی که زن فرزند داشته باشد یک چهارم می‌باشد.
سپس نوبت به تقسیم ارث بین وراث نسبی می‌رسد. پدر و مادر متوفی اگر در قید حیات باشند هر یک به میزان یک ششم از ماترک سهم می‌برند. مابقی ماترک را فرزندان به ارث می‌برند. اگر تنها وارث متوفی تک فرزند او باشد، کلیه اموال باقی مانده را به ارث می‌برد. اما اگر فرزندان دیگری هم وجود داشته باشند، ترکه به نسبت 2 به یک بین پسر و دختر تقسیم می‌شود.
قانون ارث فوت پسر بعد از پدر
زمانی که پسر بعد از پدر فوت می‌کند، سهم‌الارثش از ماترک پدر، به وراث (فرزندان پسر) به ارث می‌رسد. پسر فوت شده چنانچه متأهل و صاحب فرزند باشد، وراثش همسر، فرزندان و مادرش (در صورت حیات) خواهند بود. در این صورت مادر یک ششم، همسر یک هشتم، و فرزندان مابقی ماترک را به ارث می‌برند.
FAQ
مدارک لازم بری انحصار وراثت تک فرزند کدامند؟
تک فرزند متوفی برای ارائه دادخواست صدور گواهی حصر وراثت باید مدارک زیر را به همراه داشته باشد:
- گواهی فوت متوفی
- استشهادیه محضری
- شناسنامه متوفی
- عقدنامه یا رونوشت آن
- شناسنامه تک فرزند
- وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
مراحل انحصار وراثت تک فرزند چگونه است؟
قبل از هر چیز ابتدا فرزند متوفی باید مدارک لازم را تهیه نماید. برای تهیه استشهادیه محضری، فرزند باید فرم مخصوص استشهادیه را در دفاتر اسناد رسمی تکمیل نماید. توجه کنید که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، گام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی فرزند می‌بایست دادخواست صدور گواهی حصر وراثت ارائه نماید.
پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف به منظور این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز فرزند متوفی وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد مراجعه کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.
هزینه انحصار وراثت تک فرزند در سال 99 چقدر است؟
هزینه‌ای که فرزند متوفی برای اخذ گواهی حصر وراثت در سال 99 باید بپردازد مبلغ 200 هزار تومان است. انتشار آگهی در روزنامه برای دریافت گواهی نامحدود به صورت رایگان انجام می‌شود و هزینه‌ای برای ورثه نخواهد داشت.
انواع گواهی حصر وراثت تک فرزند کدامند؟
گواهی حصر ورثه به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. چنانچه کل ارزش ماترک متوفی کمتر از 3 میلیون تومان باشد، اخذ گواهی حصر وراثت محدود کفایت می‌کند. اما اگر متوفی اموال منقول و غیر منقول از خود به ارث گذاشته باشد، حتماً باید گواهی انحصار وراثت نامحدود اخذ شود. هزینه دریافت این 2 گواهی یکسان است. تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست. برای گواهی نامحدود، دادگاه در روزنامه آگهی منتشر می‌کند تا چنانچه شخصی اعتراض دارد مراجعه نموده و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما چنانچه تا 1 ماه از زمان انتشار آگهی کسی اعتراض نکند، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی حصر وراثت محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نمی‌باشد.
آیا سهم‌الارث دختر و پسر مساوی شده است؟
شایعه ارث مساوی دختر و پسر مدتی است که در فضای مجازی دیده می‌شود. سهم‌الارث دختر و پسر در سال 98 و 99 کماکان مثل سابق و بر اساس قانون اسلام تعیین می‌گردد. بر اساس قانون سهم‌الارث پسر 2 برابر دختر می‌باشد. به وراث محترم توصیه می‌کنیم به شایعات بی اساس توجه نکنند و قانون را از مراجعی صلاح پیگیری نمایند.
قانون ارث فوت پسر بعد از پدر چگونه است؟
زمانی که پسر بعد از پدر فوت می‌کند، سهم‌الارثش از ماترک پدر، به وراث (فرزندان پسر) به ارث می‌رسد. پسر فوت شده چنانچه متأهل و صاحب فرزند باشد، وراثش همسر، فرزندان و مادرش (در صورت حیات) خواهند بود. در این صورت مادر یک ششم، همسر یک هشتم، و فرزندان مابقی ماترک را به ارث می‌برند.
