انحصار وراثت پول در بانک

فوت صاحب حساب بانکی موجب می‌شود حساب وی توسط بانک مسدود شود. پس از فوت متوفی کلیه اموال و دارایی‌های بازمانده از او به ورثه تعلق خواهد گرفت. پول موجود در بانک نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما وراث برای دریافت سهم‌الارث خود ابتدا باید برای انحصار وراثت حساب بانکی متوفی اقدام کنند. در واقع گواهی حصر وراثت یک مدرک قانونیست که به موجب آن، نام و تعداد وراث متوفی به طور دقیق مشخص می‌شود. بدون این گواهی، وراث به رسمیت شناخته نمی‌شوند. به عبارت بهتر، بدون انحصار وراثت سپرده بانکی امکان مراجعه به بانک و دسترسی به حساب متوفی برای ورثه وجود نخواهد داشت.

انحصار وراثت چقدر طول میکشد

مدارک لازم برای انحصار وراثت پول در بانک

وراث برای دریافت گواهی حصر وراثت پول نقد در بانک می‌بایست مدارک زیر را به همراه داشته باشند:

• گواهی فوت متوفی
• استشهادیه محضری
• شناسنامه متوفی
• عقدنامه یا رونوشت آن
• شناسنامه ورثه
• وصیت‌نامه متوفی (در صورت وجود)

مراحل انحصار وراثت حساب بانکی

نحوه انحصار وراثت سپرده بانکی به صورت گام به گام به این صورت است که قبل از هر چیز ابتدا ورثه باید مدارک لازم را تهیه نمایند. برای تهیه استشهادیه محضری، وراث باید فرم مخصوص استشهادیه محضری را در دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. توجه کنید که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، گام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی وراث می‌بایست دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت ارائه نمایند.

 پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف به منظور این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد مراجعه کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.

هزینه حصر وراثت پول در بانک

هزینه حصر ورثه در سال 1399 تقریباً مبلغ 200 هزار تومان است که در دفاتر الکترونیک خدمات قضایی پرداخت می‌شود. انتشار آگهی در روزنامه به صورت رایگان انجام می‌شود و برای وراث هزینه‌ای ندارد.

انواع گواهی حصر وراثت پول در بانک

گواهی حصر ورثه به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. چنانچه کل موجودی حساب بانکی متوفی کمتر از 3 میلیون تومان باشد، اخذ گواهی محدود کفایت می‌کند. اما اگر موجودی سپرده‌های بانکی متوفی بیش از 3 میلیون تومان باشد، حتماً باید گواهی نامحدود اخذ شود. هزینه دریافت این 2 گواهی یکسان است. تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست.

برای گواهی نامحدود، دادگاه در روزنامه آگهی منتشر می‌کند تا چنانچه شخصی اعتراض دارد مراجعه نموده و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما چنانچه تا یک ماه از زمان انتشار آگهی کسی اعتراض نکند، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نمی‌باشد.

برداشت هزینه کفن و دفن از حساب متوفی

یکی از ضرورت‌های دسترسی به سپرده‌های بانکی متوفی پرداخت هزینه‌های کفن و دفن می‌باشد. فوت متوفی معمولاً یک اتفاق غیر منتظره است. بنابراین در اکثر موارد ممکن است ورثه آمادگی پرداخت هزینه‌های کفن و دفن را نداشته باشند. در این شرایط، دسترسی به حساب متوفی برای پرداخت هزینه‌های کفن و دفن یک اولویت محسوب می‌شود. برای دسترسی به موجودی سپرده ابتدا باید مالیات بر ارث آن پرداخت شود.

به مالیاتی که دولت بابت ارث از وراث اخذ می‌کند مالیات بر ارث گفته می‌شود. خوشبختانه در قانون جدید، امکان تسویه و پرداخت مالیات بر ارث حساب بانکی از محل موجودی حساب خود متوفی وجود دارد. در صورتی که در قانون قدیم این امکان برای ورثه وجود نداشت. منظور از قانون جدید، قانونی است که بعد از سال 95 تا کنون در حال اجراست. چنانچه تاریخ فوت بعد از سال 95 باشد، ورثه مشمول قانون جدید خواهند شد. اما اگر تاریخ فوت قبل از سال 95 باشد، وراث مشمول قانون قدیم هستند.

مالیات بر ارث پول نقد در بانک

نرخ مالیات بر ارث حساب بانکی با توجه به تاریخ فوت و نسبت وراث با متوفی تعیین می‌شود. به طور کلی ورثه متوفی به سه طبقه تقسیم می‌شوند و نرخ مالیات برای هر طبقه متفاوت است. طبقات ورثه عبارت‌اند از:

• وراث طبقه اول: پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند و نوه
• وراث طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها
• وراث طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن‌ها

جداول مالیات بر ارث سپرده بانکی متوفی به شرح زیر می‌باشد:

طبقه وراث	طبقه اول	طبقه دوم	طبقه سوم
میزان مالیات بر ارث (قانون جدید)	3%	6%	12%

نرخ مالیات برای مشمولین قانون قدیم متفاوت است. در قانون قدیم با افزایش موجودی حساب، نرخ مالیات نیز افزایش می‌یابد و به شرح جدول زیر محاسبه می‌شود:

میزان موجودی حساب بانکی (تومان)	ورثه طبقه اول	ورثه طبقه دوم	ورثه طبقه سوم
تا 5 میلیون	5%	15%	35%
مازاد 5 میلیون تا 20 میلیون	15%	25%	45%
مازاد 20 میلیون تا 50 میلیون	25%	35%	55%
مازاد 50 میلیون	35%	45%	65%

تقسیم ارث حساب بانکی

در تقسیم ارث سپرده بانکی ابتدا سهم همسر متوفی پرداخت می‌شود. اگر متوفی مرد باشد و فرزندی نداشته باشد، همسرش یک چهارم از موجودی حساب را به ارث می‌برد. اما چنانچه متوفی صاحب فرزند باشد، سهم‌الارث زن یک هشتم می‌باشد. اگر متوفی بیش از یک زن داشته باشد، این مبلغ به طور مساوی بین همسران تقسیم می‌گردد. اما اگر متوفی زن باشد در صورت نداشتن فرزند سهم‌الارث شوهر یک دوم، و در صورت داشتن فرزند یک چهارم می‌باشد.

فارغ از این که متوفی مرد یا زن باشد، چنانچه پدر یا مادر متوفی در حیات باشند هر یک به میزان یک ششم از موجودی سپرده بانکی را به ارث خواهند برد. در نهایت مازاد وجه باقی مانده در حساب متوفی به نسبت 2 به یک بین فرزندان پسر و دختر تقسیم می‌شود. به عبارت بهتر سهم‌الارث پسر 2 برابر دختر می‌باشد.

نحوه برداشت از حساب بانکی متوفی

همانطور که بیان شد برای برداشت از سپرده بانکی متوفی، وراث ابتدا باید گواهی حصر وراثت اخذ نمایند. پس از آن می‌بایست مالیات بر ارث حساب متوفی پرداخت شود. پس از پرداخت مالیات، اداره امور مالیاتی یک برگه تحت عنوان مفاصاحساب مالیات بر ارث به ورثه تحویل می‌دهد. وراث با داشتن گواهی حصر ورثه و مفاصاحساب مالیاتی می‌توانند به بانک مراجعه نموده و از وجه حساب بانکی متوفی برداشت نمایند.

نحوه اطلاع بانک از فوت مشتری

پس از فوت مشتری و صدور گواهی فوت، شناسنامه وی توسط سازمان ثبت احوال ابطال می‌شود. با توجه به سیستم یکپارچه اطلاعاتی که امروزه در کشور وجود دارد، سیستم کلیه بانک‌ها به سازمان ثبت احوال متصل بوده و بلافاصله حساب بانکی متوفی مسدود می‌گردد.

جرم برداشت پول از حساب متوفی

قبل از حصر وراثت و پرداخت مالیات بر ارث، امکان برداشت پول از حساب متوفی وجود نخواهد داشت. اما چنانچه یکی از ورثه به واسطه آشنایی با کارمند بانک به طور غیر قانونی وجهی از حساب بانکی متوفی برداشت کند به جزای نقدی و حبس محکوم خواهد شد. کارمند متخلف نیز به مجازات نقدی محکوم می‌شود.

نحوه استعلام حساب متوفی

ممکن است بعد از فوت متوفی، ورثه از برخی سپرده‌های بانکی متوفی بی اطلاع باشند. پس از دریافت گواهی حصر وراثت، وراث می‌توانند به دادگاه مراجعه نموده و درخواست کنند که دادگاه به بانک مرکزی دستور استعلام حساب‌های بانکی متوفی صادر کند. در این صورت بانک مرکزی استعلام تمامی حساب‌های بانکی را اعلام خواهد کرد.

درخواست انحصار وراثت اینترنتی

منظور از سامانه انحصار وراثت آنلاین می‌تواند سامانه ثنا یا سامانه اینترنتی درخواست گواهی فوت باشد. اما در هر صوت وراث محترم باید بدانند که حتی در صورت ثبت نام اینترنتی باز هم باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایند. حتی اگر وراث در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند، برای ثبت دادخواست صدور گواهی حصر وراثت می‌بایست به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنند. زیرا فرایند احراز هویت و همچنین ثبت امضای الکترونیک در زیر دادخواست به مراجعه حضوری وراث نیاز دارد. همچنین استشهادیه محضری باید در دفتر اسناد رسمی گواهی شود که بدون حضور ورثه یا وکیل قانونی آن‌ها امکان پذیر نیست.

FAQ

مدارک لازم برای حصر وراثت پول در بانک کدامند؟

وراث برای دریافت گواهی انحصار وراثت پول نقد در بانک می‌بایست مدارک زیر را به همراه داشته باشند:

• گواهی فوت متوفی
• استشهادیه محضری
• شناسنامه متوفی
• عقدنامه یا رونوشت آن
• شناسنامه ورثه
• وصیت‌نامه متوفی (در صورت وجود)

مراحل انحصار وراثت سپرده بانکی چگونه است؟

نحوه انحصار وراثت حساب بانکی به صورت گام به گام به این صورت است که قبل از هر چیز ابتدا ورثه باید مدارک لازم را تهیه نمایند. برای تهیه استشهادیه محضری، وراث باید فرم مخصوص استشهادیه محضری را در دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. توجه کنید که برای تکمیل فرم استشهادیه به امضای 3 نفر شاهد نیاز می‌باشد. پس از گواهی شدن فرم استشهادیه توسط دفتر اسناد رسمی، گام بعدی مراجعه به دفتر الکترونیک خدمات قضایی می‌باشد. با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی وراث می‌بایست دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت ارائه نمایند.

 پس از ارائه دادخواست، شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت متوفی نسبت به انتشار آگهی حصر وراثت نامحدود در روزنامه اقدام می‌کند. شورای حل اختلاف به منظور این که اطمینان حاصل کند شخص ذینفع دیگری جز متقاضیان وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی ادعای ذینفع بودن دارد مراجعه کند. در غیر این صورت پس از گذشت یک ماه گواهی حصر وراثت نامحدود توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود.

هزینه حصر وراثت پول در بانک چقدر است؟

هزینه حصر ورثه در سال 1399 تقریباً مبلغ 200 هزار تومان است که در دفاتر الکترونیک خدمات قضایی پرداخت می‌شود. انتشار آگهی در روزنامه به صورت رایگان انجام می‌شود و برای وراث هزینه‌ای ندارد.

انواع گواهی حصر وراثت پول در بانک کدامند؟

گواهی حصر ورثه به دو نوع محدود و نامحدود تقسیم می‌شود. چنانچه کل موجودی حساب بانکی متوفی کمتر از 3 میلیون تومان باشد، اخذ گواهی محدود کفایت می‌کند. اما اگر موجودی سپرده‌های بانکی متوفی بیش از 3 میلیون تومان باشد، حتماً باید گواهی نامحدود اخذ شود. هزینه دریافت این 2 گواهی یکسان است. تفاوت تنها در مدت زمان لازم برای صدور آنهاست.

برای گواهی نامحدود، دادگاه در روزنامه آگهی منتشر می‌کند تا چنانچه شخصی اعتراض دارد مراجعه نموده و خود را به عنوان ورثه معرفی کند. اما چنانچه تا یک ماه از زمان انتشار آگهی کسی اعتراض نکند، گواهی صادر می‌گردد. در خصوص گواهی محدود نیازی به انتشار آگهی در روزنامه نمی‌باشد.

آیا انحصار وراثت برای پول در بانک الزامی است؟

فوت صاحب حساب بانکی موجب می‌شود حساب وی توسط بانک مسدود شود. پس از فوت متوفی کلیه اموال و دارایی‌های بازمانده از او به ورثه تعلق خواهد گرفت. پول موجود در بانک نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما وراث برای دریافت سهم‌الارث خود ابتدا باید برای انحصار وراثت حساب بانکی متوفی اقدام کنند. در واقع گواهی حصر وراثت یک مدرک قانونیست که به موجب آن، نام و تعداد وراث متوفی به طور دقیق مشخص می‌شود. بدون این گواهی، وراث به رسمیت شناخته نمی‌شوند. به عبارت بهتر، بدون انحصار وراثت سپرده بانکی امکان مراجعه به بانک و دسترسی به حساب متوفی برای ورثه وجود نخواهد داشت.

آیا برداشت هزینه کفن و دفن از حساب متوفی امکان پذیر است؟

یکی از ضرورت‌های دسترسی به سپرده‌های بانکی متوفی پرداخت هزینه‌های کفن و دفن می‌باشد. فوت متوفی معمولاً یک اتفاق غیر منتظره است. بنابراین در اکثر موارد ممکن است ورثه آمادگی پرداخت هزینه‌های کفن و دفن را نداشته باشند. در این شرایط، دسترسی به حساب متوفی برای پرداخت هزینه‌های کفن و دفن یک اولویت محسوب می‌شود. برای دسترسی به موجودی سپرده ابتدا باید مالیات بر ارث آن پرداخت شود. به مالیاتی که دولت بابت ارث از وراث اخذ می‌کند مالیات بر ارث گفته می‌شود.

آیا می‌توان مالیات بر ارث سپرده بانکی را از موجودی حساب خود متوفی پرداخت کرد؟

خوشبختانه در قانون جدید، امکان تسویه و پرداخت مالیات بر ارث حساب بانکی از محل موجودی حساب خود متوفی وجود دارد. در صورتی که در قانون قدیم این امکان برای ورثه وجود نداشت. منظور از قانون جدید، قانونی است که بعد از سال 95 تا کنون در حال اجراست. چنانچه تاریخ فوت بعد از سال 95 باشد، ورثه مشمول قانون جدید خواهند شد. اما اگر تاریخ فوت قبل از سال 95 باشد، وراث مشمول قانون قدیم هستند.

مالیات بر ارث پول نقد در بانک چقدر است؟

نرخ مالیات بر ارث حساب بانکی با توجه به تاریخ فوت و نسبت وراث با متوفی تعیین می‌شود. به طور کلی ورثه متوفی به سه طبقه تقسیم می‌شوند و نرخ مالیات برای هر طبقه متفاوت است. در قانون جدید وراث طبقه اول 3%، طبقه دوم 6% و طبقه سوم 12% باید مالیات بپردازند.

تقسیم ارث حساب بانکی چگونه است؟

در تقسیم ارث سپرده بانکی ابتدا سهم همسر متوفی پرداخت می‌شود. اگر متوفی مرد باشد و فرزندی نداشته باشد، همسرش یک چهارم از موجودی حساب را به ارث می‌برد. اما چنانچه متوفی صاحب فرزند باشد، سهم‌الارث زن یک هشتم می‌باشد. اگر متوفی بیش از یک زن داشته باشد، این مبلغ به طور مساوی بین همسران تقسیم می‌گردد. اما اگر متوفی زن باشد در صورت نداشتن فرزند سهم‌الارث شوهر یک دوم، و در صورت داشتن فرزند یک چهارم می‌باشد.

فارغ از این که متوفی مرد یا زن باشد، چنانچه پدر یا مادر متوفی در حیات باشند هر یک به میزان یک ششم از موجودی سپرده بانکی را به ارث خواهند برد. در نهایت مازاد وجه باقی مانده در حساب متوفی به نسبت 2 به یک بین فرزندان پسر و دختر تقسیم می‌شود. به عبارت بهتر سهم‌الارث پسر 2 برابر دختر می‌باشد.

نحوه برداشت از حساب بانکی متوفی چگونه است؟

همانطور که بیان شد برای برداشت از سپرده بانکی متوفی، وراث ابتدا باید گواهی حصر وراثت اخذ نمایند. پس از آن می‌بایست مالیات بر ارث حساب متوفی پرداخت شود. پس از پرداخت مالیات، اداره امور مالیاتی یک برگه تحت عنوان مفاصاحساب مالیات بر ارث به ورثه تحویل می‌دهد. وراث با داشتن گواهی حصر ورثه و مفاصاحساب مالیاتی می‌توانند به بانک مراجعه نموده و از وجه حساب بانکی متوفی برداشت نمایند.

نحوه اطلاع بانک از فوت مشتری چگونه است؟

پس از فوت مشتری و صدور گواهی فوت، شناسنامه وی توسط سازمان ثبت احوال ابطال می‌شود. با توجه به سیستم یکپارچه اطلاعاتی که امروزه در کشور وجود دارد، سیستم کلیه بانک‌ها به سازمان ثبت احوال متصل بوده و بلافاصله حساب بانکی متوفی مسدود می‌گردد.

جرم برداشت پول از حساب متوفی چیست؟

قبل از حصر وراثت و پرداخت مالیات بر ارث، امکان برداشت پول از حساب متوفی وجود نخواهد داشت. اما چنانچه یکی از ورثه به واسطه آشنایی با کارمند بانک به طور غیر قانونی وجهی از حساب بانکی متوفی برداشت کند به جزای نقدی و حبس محکوم خواهد شد. کارمند متخلف نیز به مجازات نقدی محکوم می‌شود.

نحوه استعلام حساب متوفی چگونه است؟

ممکن است بعد از فوت متوفی، ورثه از برخی سپرده‌های بانکی متوفی بی اطلاع باشند. پس از دریافت گواهی حصر وراثت، وراث می‌توانند به دادگاه مراجعه نموده و درخواست کنند که دادگاه به بانک مرکزی دستور استعلام حساب‌های بانکی متوفی صادر کند. در این صورت بانک مرکزی استعلام تمامی حساب‌های بانکی را اعلام خواهد کرد.

درخواست انحصار وراثت اینترنتی چگونه است؟

منظور از سامانه انحصار وراثت آنلاین می‌تواند سامانه ثنا یا سامانه اینترنتی درخواست گواهی فوت باشد. اما در هر صوت وراث محترم باید بدانند که حتی در صورت ثبت نام اینترنتی باز هم باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایند. حتی اگر وراث در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند، برای ثبت دادخواست صدور گواهی حصر وراثت می‌بایست به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنند. زیرا فرایند احراز هویت و همچنین ثبت امضای الکترونیک در زیر دادخواست به مراجعه حضوری وراث نیاز دارد. همچنین استشهادیه محضری باید در دفتر اسناد رسمی گواهی شود که بدون حضور ورثه یا وکیل قانونی آن‌ها امکان پذیر نیست.